Chương 025: Chào Mừng Đến Với Phế Tích
Giọng Roosevelt vừa dứt, trong tâm trí Leo hiện lên sơ đồ tổ chức bộ máy chính quyền thành phố Pittsburgh. Đó là một mạng lưới chằng chịt, rối rắm như tơ vò, được dệt nên bởi hàng chục ban bệ lớn nhỏ, rễ má quấn lấy nhau tầng tầng lớp lớp.
“Nào, giờ thì phân tích bàn cờ này xem.”
Giọng Roosevelt bình thản đến lạ giúp Leo, người đang tê rần cả da đầu, trấn tĩnh lại trước cái ma trận rối rắm kia.
“Cục Tài chính, Sở Cảnh sát, Ủy ban Quy hoạch Đô thị, đây là những trụ cột quyền lực cốt lõi của Thị trưởng Cartwright. Là túi tiền, họng súng và con dấu đất đai của thành phố này. Đừng hòng mơ tưởng đến những chỗ đó, hắn sẽ không nhả ra dù chỉ một mẩu vụn đâu.”
Ánh mắt Leo lướt qua những cái tên quyền lực ấy.
“Vậy còn những bộ phận ngoại vi thì sao? Như Cục Quản lý Công viên hay Ủy ban Thư viện Công cộng?” Leo hỏi.
“Mấy chỗ đó nhìn thì hay ho, nhưng toàn là chức vụ bình hoa di động, hữu danh vô thực.” Roosevelt gạt phăng, “Chui vào đó chẳng khác nào tự chui vào chuồng củi. Hằng ngày cậu sẽ đi cắt băng khánh thành, dự mấy buổi đọc sách phường xã, rồi dưới ánh đèn flash của báo chí, cậu sẽ từ từ biến thành một con linh vật vô hại.”
“Thứ chúng ta cần tìm, là một nơi bị tất cả mọi người ngó lơ, một nơi bị coi là rác rưởi vô giá trị, nhưng lại ẩn chứa cơ hội để chúng ta đãi cát tìm vàng.”
Ý thức của Roosevelt dẫn dắt ánh nhìn của Leo di chuyển nhanh trên sơ đồ. Cuối cùng, nó khóa chặt vào một cái tên nằm hắt hiu nơi góc rìa mờ nhạt nhất trên sơ đồ.
Ủy ban Tái thiết Đô thị Pittsburgh.
“Đây là chỗ nào cơ?” Leo ngơ ngác, cái tên này nghe thật xa lạ.
“Một cơ quan xác sống bị cả thế giới lãng quên.” Roosevelt đáp.
Ông bắt đầu kể cho Leo nghe về lịch sử của ủy ban này.
Nó được ra đời vào thập niên 80 của thế kỷ trước, khi ngành thép Pittsburgh sụp đổ, kéo theo sự suy tàn của cả thành phố. Sứ mệnh ban đầu của nó là quy hoạch và điều phối các dự án tái thiết thành phố, vực dậy những khu dân cư chết dần chết mòn vì nhà máy đóng cửa.
Thuở sơ khai, nó từng nắm trong tay quyền lực rất lớn và ngân sách khá khẩm. Nhưng vật đổi sao dời, khi kinh tế Pittsburgh chuyển mình sang y tế và giáo dục, trọng tâm phát triển dồn về trung tâm thành phố và khu làng đại học, ủy ban này dần bị đẩy ra rìa.
Những khu dân cư cũ nát thuộc “Vành đai Rỉ sét” đã sớm bị các nhà quy hoạch đô thị ném vào sọt rác lịch sử. Ủy ban Tái thiết Đô thị, từ đó, biến thành một viện dưỡng lão đúng nghĩa.
Trên danh nghĩa, nó vẫn phụ trách quy hoạch tái thiết. Nhưng thực tế, Tòa thị chính đã cắt viện trợ từ lâu. Tiền không có, quyền cũng không.
Mười hai ghế ủy viên thì phần lớn bỏ trống quanh năm. Cả cái ủy ban giờ chỉ còn lại vài nhân viên già nua sắp về hưu, ngày ngày đến văn phòng uống cà phê, đọc báo, duy trì sự vận hành tối thiểu của bộ máy.
“Một cơ quan xác sống?” Leo thất vọng ra mặt, “Chúng ta chui vào cái xó đó làm gì? Đến đấy thì làm được trò trống gì?”
“Ngược lại, con trai ạ.” Giọng Roosevelt thoáng chút hưng phấn, “Đó chính là giá trị cốt lõi của nó.”
“Thứ nhất, chính vì nó là một cái xác sống, nên Cartwright mới không ngần ngại ném nó cho cậu. Với hắn, đây là giải pháp hoàn hảo. Vừa tống khứ được cái gai trong mắt là cậu vào lãnh cung để ngồi chơi xơi nước, lại vừa có thể diễn vai người rộng lượng ‘không chấp nhặt quá khứ, trọng dụng nhân tài’ trước mặt cử tri.”
“Thứ hai, và là điều cốt tử.” Giọng ông trở nên nghiêm nghị, “Cái ủy ban này tuy chết lâm sàng, nhưng phạm vi thẩm quyền pháp lý của nó vẫn còn nguyên, và cực kỳ rộng lớn.”
“Căn cứ theo sắc lệnh thành phố khi thành lập, quyền hạn của nó bao trùm gần như mọi lĩnh vực của việc đổi mới đô thị, từ cải tạo cơ sở hạ tầng khu dân cư cũ, đào tạo nghề cho công nhân thất nghiệp, cho đến xử lý môi trường và tái quy hoạch các bãi đất công nghiệp hoang phế.”
“Nó giống như một con dao đa năng Thụy Sĩ bị bỏ quên trong nhà kho. Tuy bám đầy bụi bặm, nhưng mọi lưỡi dao vẫn còn sắc bén.”
“Và đặc biệt, nó còn nắm giữ một đặc quyền mà có lẽ chính Thị trưởng Cartwright cũng đã quên béng mất rồi.”
Trong tâm trí Leo, Roosevelt cho hiện lên văn bản gốc của sắc lệnh thành phố năm xưa, với một điều khoản được ông tô đậm.
“Ủy ban Tái thiết Đô thị có quyền đại diện chính quyền thành phố Pittsburgh, trực tiếp đệ trình lên các cơ quan Liên bang để xin cấp vốn từ các quỹ chuyên biệt cho ‘Phát triển và Tái thiết Đô thị’, mà không cần thông qua sự phê chuẩn của chính quyền Tiểu bang Pennsylvania.”
“Cậu có hiểu điều này nghĩa là gì không, Leo?”
Tim Leo bắt đầu đập thình thịch: “Nghĩa là... chúng ta có thể đi đường vòng? Chúng ta có thể qua mặt hệ thống tài chính của thành phố và tiểu bang vốn đang bị phe cánh Cartwright thao túng, để trực tiếp xin tiền từ Washington?”
“Chính xác.” Roosevelt khẳng định, “Nó giống như việc mở một cánh cửa hậu nhỏ bé ngay trên pháo đài quyền lực của chúng. Và chúng ta sẽ tuồn vào nguồn lực chúng ta cần, cuồn cuộn không ngừng qua cánh cửa hậu này.”
Mục tiêu đã khóa. Giờ là lúc lên chiến lược đàm phán.
Roosevelt lập cho Leo một kịch bản hoàn hảo.
“Gọi lại cho Jennings ngay lập tức.” Roosevelt chỉ đạo, “Cậu phải chủ động, phải tỏ ra là mình nóng lòng muốn đưa ra quyết định.”
“Khi bắt máy, cậu phải chân thành cảm ơn ý tốt của Thị trưởng, nhưng hãy từ chối khéo chiếc ghế Phó chủ nhiệm kia bằng giọng điệu khiêm tốn nhất có thể.”
“Hãy nói cậu đã suy nghĩ kỹ, cậu thấy mình không có khiếu, cũng chẳng hợp với công việc điều phối phức tạp trong cơ quan hành chính. Hãy tự biến mình thành một gã lý tưởng hóa không hiểu sự đời.”
“Sau đó, hãy diễn nét ngây ngô.” Giọng Roosevelt thoáng chút giảo hoạt.
“Hãy bảo hắn rằng đam mê duy nhất của cậu là làm được chút gì đó thiết thực cho những khu phố đang xuống cấp ở Pittsburgh. Cậu không màng chức tước, chẳng màng lương bổng.”
“Rồi cậu vờ như vô tình nhắc đến việc có nghe nói trong Tòa thị chính có cái ‘Ủy ban Tái thiết Đô thị’ nào đó, hình như đang ế ẩm chẳng ai ngó ngàng.”
“Nhưng cậu, Leo Wallace, nguyện ý đến đó. Cậu không cần danh lợi, không cần đãi ngộ, thậm chí làm tình nguyện viên không lương cũng được, miễn là cho cậu cơ hội được phục vụ những cộng đồng bị lãng quên.”
Leo nghe kịch bản của Roosevelt mà suýt bật cười.
“Họ sẽ nghĩ thế nào?” Leo hỏi.
Roosevelt cười khẩy.
“Chúng sẽ nghĩ cậu là một thằng ngốc, nhiệt huyết thì thừa mà đầu óc chính trị thì rỗng tuếch.”
“Chúng sẽ hí hửng tống khứ mối đe dọa mang tên cậu vào cái bãi rác đó, để cậu tự sinh tự diệt, vĩnh viễn không ngóc đầu lên nổi.”
“Chúng sẽ gật đầu cái rụp trước lời thỉnh cầu ngu xuẩn của cậu.”
“Và thế là, ngay trong tiếng cười nhạo của chúng, chúng ta sẽ chiếm được cứ điểm đầu tiên.”
Leo cầm điện thoại, tìm số của Mark Jennings.
Hít một hơi sâu, anh bấm gọi.
Đầu dây bên kia bắt máy rất nhanh. Giọng Mark Jennings vang lên đầu dây bên kia, phảng phất sự mong chờ.
“Anh Wallace, anh suy nghĩ sao rồi?”
Leo bắt đầu màn diễn xuất theo kịch bản của Roosevelt.
“Ông Jennings, tôi vô cùng cảm kích sự ghi nhận và ưu ái của Ngài Thị trưởng.” Giọng Leo chân thành tha thiết, “Đó là một vị trí tuyệt vời, tôi tin ai cũng sẽ rung động trước nó.”
“Tuy nhiên,” anh đổi giọng, “sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, tôi e rằng mình không đủ năng lực để đảm nhận trọng trách điều phối quan trọng như vậy trong bộ máy. Tôi chỉ là một sinh viên, kinh nghiệm thì non nớt, lại càng vụng về trong việc xử lý các mối quan hệ xã giao phức tạp.”
Jennings im lặng một thoáng.
“Ý anh là, anh từ chối lời mời của Thị trưởng?” Giọng ông ta đầy vẻ ngạc nhiên.
“Vâng.” Leo đáp, “Nhưng tôi mong ông và ngài Thị trưởng đừng hiểu lầm. Tôi từ chối không phải vì tôi có ý kiến gì với chính quyền, mà vì tôi tự biết lượng sức mình.”
“Mối quan tâm duy nhất của tôi là làm những việc thực tế cho các cộng đồng đang suy tàn ở Pittsburgh. Tôi không quan tâm chức vụ cao thấp, lương nhiều hay ít. Tôi chỉ muốn tìm một nơi để phát huy sở học, đóng góp chút sức mọn cho sự hồi sinh của thành phố.”
Anh dừng lại một nhịp, rồi làm bộ tình cờ để lộ mục đích thực sự.
“Tôi nghe nói trong Tòa thị chính có một bộ phận gọi là ‘Ủy ban Tái thiết Đô thị’. Tôi có tìm hiểu qua thì thấy phạm vi chức trách của nó rất phù hợp với những vấn đề cộng đồng mà tôi quan tâm. Tôi biết chỗ đó giờ vắng vẻ, cũng chẳng có ngân sách gì.”
“Nhưng tôi nghĩ, nếu được, tôi nguyện ý đến đó làm việc. Tôi không màng danh lợi hay đãi ngộ, thậm chí làm tình nguyện viên không công cũng được. Chỉ cần cho tôi cơ hội làm việc vì những cộng đồng bị bỏ lại phía sau, tôi đã mãn nguyện lắm rồi.”
Leo dứt lời, đầu dây bên kia chìm vào sự im lặng kéo dài. Anh gần như có thể hình dung ra khuôn mặt đỏ gay vì cố nhịn cười của Jennings.
Hồi lâu sau, Jennings mới cất tiếng. Lần này, ông ta không thèm che giấu giọng điệu trịch thượng, coi thường pha lẫn niềm vui sướng thầm kín.
“Anh Wallace, tôi phải nói thật, tinh thần cống hiến quên mình của anh khiến tôi vô cùng khâm phục.” Jennings nói, “Anh đúng là một người theo chủ nghĩa lý tưởng chân chính, là tấm gương sáng cho thanh niên thời nay.”
“Xin cứ yên tâm, tôi sẽ báo cáo ngay nguyện vọng này lên ngài Thị trưởng. Tôi tin ngài ấy sẽ hết long ủng hộ một người trẻ đầy hoài bão như anh.”
Mọi chuyện diễn ra đúng như dự liệu của Roosevelt. Jennings sảng khoái đồng ý yêu cầu của Leo.
Một tuần sau, trên trang web chính thức của Tòa thị chính Pittsburgh xuất hiện một thông báo bổ nhiệm không mấy ai chú ý. Bổ nhiệm nhà hoạt động cộng đồng, nghiên cứu sinh Lịch sử Leo Wallace, làm Ủy viên chấp hànhcủa Ủy ban Tái thiết Đô thị Pittsburgh. Quyết định có hiệu lực ngay lập tức.
Lương năm của Leo dĩ nhiên không còn là 80.000 đô la nữa, nhưng cuối cùng vẫn được ấn định ở mức 33.500 đô la.
Quyết định bổ nhiệm này chẳng gây ra gợn sóng nào trên chính trường hay dư luận Pittsburgh. Tờ Pittsburgh Chronicle thậm chí còn đăng một bài bình luận ngắn trong mục ý kiến.
Tác giả bài viết dùng giọng điệu châm biếm sâu cay:
“Chàng thanh niên cấp tiến từng tỏa sáng rực rỡ tại phiên điều trần, rốt cuộc cũng chọn cách cúi đầu trước hiện thực, chấp nhận lời kêu gọi của chính quyền. Chỉ tiếc là, anh ta bị đày vào một cái xó xỉnh chẳng ai ngó tới. Sự nghiệp chính trị của anh ta chưa kịp nở đã vội lụi tàn.”
Leo vo tròn tờ báo, ném thẳng vào thùng rác.
Anh diện lên bộ vest cũ mua ở cửa hàng đồ si, lần đầu tiên bước vào Tòa thị chính với tư cách một nhân viên nhà nước. Anh đi theo cầu thang bộ xuống tầng hầm. Ánh sáng ở đây tù mù, không khí đặc quánh mùi giấy cũ mốc thếch quyện với bụi bặm. Cuối hành lang, trên cánh cửa gỗ tróc sơn lủng lẳng một tấm biển đồng bé xíu.
“Ủy ban Tái thiết Đô thị”.
Leo đẩy cửa bước vào. Đập vào mắt là văn phòng ngập ngụa những tủ hồ sơ lỗi thời, những chồng báo cáo buộc dây thừng chất đống như núi. Cửa sổ duy nhất thì vừa bé vừa nằm tít trên cao, ánh mặt trời khó khăn lắm mới lọt vào được vài tia.
Cả văn phòng rộng thênh thang chỉ có đúng một người. Một nữ thư ký da màu trong bộ váy liền thân xanh lam, tóc hoa râm, dáng người đẫy đà, đang ngồi sau bàn làm việc, thong thả sơn móng tay.
Nghe tiếng mở cửa, bà ta ngước lên, ném cho Leo cái nhìn hờ hững.
“Cậu là ủy viên mới đến hả?”
“Vâng, tôi là Leo Wallace.”
Bà thư ký gật đầu, móc từ trong ngăn kéo ra một chùm chìa khóa, quăng cái “xoảng” lên mặt bàn.
“Tôi tên Gloria.” Bà nói, “Chào mừng nhóc đến với Ủy ban.”
“Bàn của cậu ở góc kia. Trong tủ hồ sơ là toàn bộ báo cáo chúng tôi viết về tái thiết đô thị suốt mười năm qua, toàn đồ bỏ đi cả, cậu cứ lấy mà kê đầu ngủ.”
“Nhà vệ sinh đi hết hành lang rẽ trái. Máy pha cà phê hỏng từ tháng trước rồi, chẳng ma nào thèm sửa, nên đừng mơ kiếm được giọt cà phê nào ở đây.”
Nói rồi, bà ta lại cúi xuống, tiếp tục chăm chút cho bộ móng tay đỏ chót, coi như Leo không khí.
Leo cầm lấy chùm chìa khóa, bước đến bên chiếc bàn làm việc thuộc về mình.
Mặt bàn phủ một lớp bụi mỏng.
Anh nhìn văn phòng bị quyền lực lãng quên triệt để này, không những không cảm thấy thất vọng hay chán nản, mà trong mắt ngược lại bùng lên ngọn lửa chưa từng có.
Anh biết, văn phòng phế tích này chính là Nghị viện bang New York của anh, là Bộ Hải quân của anh, là khởi điểm cho tất cả sự nghiệp vĩ đại sau này.
Đây là một tấm toan trắng bị người đời vứt bỏ.
Và cây cọ trong tay anh đã khát khao được vung lắm rồi.
Giọng nói của Roosevelt vang lên trong đầu anh, mang theo hào khí của một thời đại mới sắp mở ra.
“Tốt lắm, con trai. Căn cứ địa đã được thiết lập.”
“Giờ thì, hãy đặt nét bút đầu tiên.”
“Đến lúc ngửa tay xin tiền đám quan chức ở Washington rồi. Chúng ta sẽ dùng tiền của Liên bang để đào móng nhà ngài Thị trưởng đáng kính của chúng ta.”
Hãy bình luận để ủng hộ người đăng nhé!